De lente is qua landschap absoluut het mooiste seizoen in Koerdistan. De bergen die normaal bruin kleuren, steken nu weer donkergroen af tegen de helderblauwe lucht. Zo nu en dan hebben we een regenbui, hoewel we andere jaren vaker en meer regen zagen. De Koerdische winter was bijzonder mild dit jaar. Eén of twee dagen koud en/of nat om vervolgens weer een kleine week van lenteachtige temperaturen te mogen genieten. Heerlijk. Ik ben een zomermens en vanaf 25 graden zit ik pas een beetje lekker in mijn vel en met het stijgen van de temperaturen, wordt mijn humeur beter. Als het om de warmte gaat, is het me zelden te heet. 50 graden halen we doorgaans gemakkelijk hier in Erbil, vaak met uitschieters naar 55 of nog ietsje meer, maar ik kan dan nog steeds optimaal genieten. Maar goed, zo ver zijn we nog niet. Eerst de lente nog en die mag er ook zijn.
In de eerste drie weken van maart hebben de kinderen nog school. De jongsten twee keer per week, mijn tweede dochter volle schoolweken. 10 maart is het Koerdische kledingdag. Waar de leerlingen normaal verplicht schooluniformen moeten dragen, stimuleert school op deze dag Koerdische klederdracht te dragen. Het is niet verplicht, maar het geeft elk jaar weer een prachtig gezicht aan felgekleurde jurken en de Koerdische pakken die vaak een sobere tint van groen, bruin of blauw hebben.
18 maart houdt de familie een herdenking ter ere van mijn schoonvader die vorig jaar 21 maart overleed aan ouderdom. Enerzijds mogen grotere bijeenkomsten niet gehouden worden en zouden boetes van 2 miljoen dinar (omgerekend ruim 1150 euro) gegeven kunnen worden, anderzijds is het lastig om niet te gaan. Mijn schoonvader was een heel fijne man die bij velen goed bekend stond. Hij was een commandant in zijn jongere jaren, is mij verteld. Ik besluit te gaan, maar van mijn man mag ik de kinderen niet meenemen. Te riskant met de oplopende corona gevallen, vindt hij.
Als ik bij het huis van mijn schoonmoeder arriveer, blijkt lang niet iedereen in huis een masker te dragen. Eerlijk te zijn, vind ik het een beetje eng. Het is niet heel druk wanneer ik aankom, maar er zijn vooral mensen van veel verschillende gezinnen aanwezig. Logisch ook. Mijn schoonouders hebben zelf tien kinderen grootgebracht, waarvan iedereen op één na zelf kinderen heeft gekregen en zelfs kleinkinderen die voor achterkleinkinderen hebben gezorgd. Ik blijf het eerste anderhalf uur en help ondertussen met het punten van de sperziebonen die door een soep zullen komen en het schillen van de wortels die voor de salade gebruikt moeten worden. Ik blijf niet voor het eten, maar vertrek tussendoor naar huis en Erbil.
Pas na drie uur in de middag rijd ik weer richting Massif. Op de bergweg bel ik één van de neven van mijn kinderen. Inmiddels zijn ze net onderweg naar het graf van mijn schoonvader om de herdenking daar af te ronden. Ik ken de weg naar de begraafplaats bij Grd Xalil. Op het kruispunt in Massif naar links en dan alsmaar doorrijden tot je twee bewaakte controlepunten voorbij komt en dan na een paar honderd meter aan de linkerkant van het smalle weggetje, dat vol met deuken en hobbels zit, ligt de begraafplaats. Eén van de meest rustgevende en betoverende plekken die ik hier ken. Op die plek voelt het aan alsof je aan het eind van de wereld bent aangekomen. Aan de rand van de berg, waar je in de verte vaag andere heuvels en bergen ziet liggen. Hoewel er de mogelijkheid is, de auto op de begraafplaats te parkeren, zet ik hem in de berm en steek de rustige weg over. Als ik door de brede poort ben, moet ik me even oriënteren. Ik weet waar mijn schoonvader ongeveer ligt, maar er is niet een echt pad ernaartoe en ik kijk waar ik het beste langs kan lopen. De meeste familieleden zijn er al en zitten op meegebrachte tuinstoelen verspreid rondom het graf. Een aantal zitten op de rand van het verhoogde graf van mijn schoonvader. Een grote foto van mijn schoonvader van toen hij nog gezond was, staat rechtop in een fotolijst tegen het hoofdeinde van het graf waar tekst op staat. Normaal hangt de foto aan de muur bij mijn schoonmoeder thuis. Zoetigheid als snoepjes, koekjes, cakes en dadels, vruchtensap in flesjes en flesjes mineraalwater worden rondgedeeld. Een mobiele telefoon waaruit zachtjes koranmuziek klinkt, ligt tussen de bloemetjes op het graf. Hier draagt iedereen een masker. Ik blijf 1,5 uur, voor ik afscheid neem en weer vertrek. Omdat ik in de middag niet heb meegegeten, vraagt mijn zwager mij om nogmaals langs het huis van mijn schoonmoeder te rijden, zodat ik eten mee kan nemen naar huis plus extra vlees dat als “xeer” wordt meegegeven.
21 maart is het Newroz, het Koerdische Nieuwjaar. Elk jaar vieren we dat uitbundig met de familie door uitgebreide picknicks in de bergen te houden, maar vorig jaar was dat door corona en door het overlijden van mijn schoonvader niet mogelijk. Ook dit jaar houdt de familie geen picknicks. Van de overheid mogen we wel met kleinere groepen naar buiten, maar ik ga ervanuit dat we ook vanwege mijn schoonvader nog steeds niet gaan picknicken. En dus zitten we de drie dagen dat het Nieuwjaar duurt, thuis en in de tuin.
Mijn man is na 7,5 maand in Nederland te zijn geweest eindelijk eens weer in Koerdistan en zo houden we onze eigen barbecue thuis. Op de grond. Met een mini-barbecue. In de heuvels verderop zien we families die wel hebben besloten erop uit te trekken, maar ik vind het prima zo. Het is prima zitten in onze tuin en het uitzicht is geweldig. De toiletten zijn dichtbij, evenals water om je handen te wassen, dus eigenlijk is het best wel luxe zo Newroz door te brengen.
De laatste vrijdag van de maand is mijn tweede dochter jarig. 16 wordt ze alweer. Voor de gelegenheid heb ik twee kleine taartjes gekocht bij “The Sweets” aan Shoresh street niet heel ver van Royal Mall in Erbil. Voor mij dè plek als het om lekkere taarten gaat. Eentje is een red velvet taart, zoals mijn dochter graag wilde. De andere noemde de bakker een taart met koffiesmaak, maar het is zo mild en zacht van smaak dat ik de koffie er niet in herken. Zelfs bij mijn zoon en mijn man die de meeste taarten niet echt lusten, gaat deze zogenoemde koffietaart er wel in.
Mijn man heeft voor de gelegenheid rode rozenblaadjes op de trap en het overloop uitgestrooid. Tussendoor branden paarse waxinelichtjes en liggen een paar doorzichtige ballonnen met de tekst “Happy Birthday” in diverse pastelkleuren. Verjaardagen vieren we meestal klein. Dat heeft voor ons niets met Corona te maken. In de middag neemt mijn man de jongste twee mee naar buiten en vraagt een vriendin van mijn dochter of ze haar mee uit eten mag nemen naar een restaurant. Mijn man heeft de auto mee, dus de vriendin en hun chauffeur komen mijn jarige dochter zelf halen.
En dan ben ik alleen thuis. Het is vrijdag, dus de schoonmaakster en de tuinman hebben een vrije dag. Ik ben dus echt helemaal alleen thuis. Ik zou niet weten wanneer dat voor het laatst gebeurd is. En ik vind het heerlijk. Iedereen doet iets leuks voor zichzelf en ik heb alle rust in huis.
Ergens in de laatste dagen voelt de vloerverwarming van de tweede verdieping waar de kinderen slapen heel heet aan. Omdat het mooie weer er toch aankomt, zeg ik tegen de tuinman dat hij de kachel in de techniekruimte kan uitzetten. En dan geheel tegen de verwachting in, als de vloerverwarming echt is uitgewerkt, krijgen we ineens twee ijskoude nachten. De ene nacht twee graden boven nul, de andere nacht vier graden boven nul. Ik tover extra dekens tevoorschijn en leg op ieder bed een extra deken. Voor mezelf maak ik nog drie kruiken warm, de kinderen willen geen kruik mee naar bed, en zo warm ik eindelijk een beetje op. Ik zou de airconditioner aan kunnen doen, maar ik vind het effect daarvan te kort duren. En de vloerverwarming opnieuw aanzetten, is volgens de weer-app op mijn telefoon ook niet nodig. Halverwege de volgende maand worden al temperaturen tot 30 graden overdag voorspeld, dat zou ik wel moeten kunnen volhouden, lijkt mij.
